رقیه بنت الحسین علیهما السلام؛ واقعیت یا تحریف؟

به گزارش شیعه آنلاین، أعوذ باللهِ من الشَّیطانِ الرَّجیم بسم اللهِ الرَّحمن الرَّحیم الحَمدُ للهِ رَبِّ العالمین وَ لا حَولَ وَ لا قوَة إلا بالله العَلیِّ العَظیم وَ الصَّلاة وَ السَّلام عَلی سَیِّدِنا وَ نبیِّنا خاتم الأنبیاء وَ المُرسَلین أبِی القاسِم مُحمَّد وَ عَلی آلِهِ الطیِبینَ الطاهِرینَ المَعصومین سِیَّما بَقیة اللهِ فِی الأرَضین أرواحُنا وَ أرواحُ العالمینَ لِترابِ مَقدَمِهِ الفِداء وَ لعنة الله عَلی أعدائِهم أجمَعین إلی یَوم الدّین

اَلسَّلامُ عَلَیْکِ یا سَیِّدَتَنـا رُقَیَّةَ اَلسَّلامُ عَلَیْکِ یا بِنْتَ الْحُسَیْنِ الشَّهیدِ

در پی القای شبهات بی اساس از سوی برخی افراد ناآگاه گاهاً مغرض درباره وجود مقدس حضرت رقیه بنت الحسین علیهما السلام، مراجع عظام تقلید و علمای بزرگ عصر ما تاکید کردند تشکیک در اصل وجود مقدس حضرت رقیه علیهاالسلام،نه تنها ظلم به آن مظلومه و پدر بزرگوار ایشان، بلکه ظلم به اهل بیت علیهم السلام است.از این رو بر آن شدیم تا در این مقاله منابع تاریخی،نظرات بزرگان و مراجع عظام تقلید را درباره این وجود نورانی از نظر بگذرانیم.

اساساً درباره ی حضرت رقیه سلام الله علیها چهار دیدگاه وجود دارد:
1. گروهی حضرت رقیه سلام الله علیها را تحریف تاریخ میدانند وداشتن دختری به نام رقیه را برای امام حسین علیه السلام منکر میشوند
2. گروهی حضرت رقیه سلام الله علیها را دختر یکی از اصحاب شهدای کربلاء میدانند
3. گروهی حضرت رقیه سلام الله علیها را دختر امام حسین علیه السلام میدانند،اما نام او را رقیّه نمیدانند
4. گروهی حضرت رقیه سلام الله علیها را با همین نام دختر امام حسین علیه السلام میدانند

نقد وبررسی دیدگاه ها
گروه اوّل:
درباره ی این گروه که عدّه ای محدود هستند،از ایشان میپرسیم:
• آیا تبحّر کافی وآگاهی کامل در تاریخ امام حسین علیه السلام دارید؟
• آیا تمام کتب قدیمی که درباره ی تاریخ امام حسین علیه السلام است دیده اید وبعد چنین حرفی زده اید؟
• آیا با گذشت چند قرن از واقعه جانگداز عاشورا،احدی از بزرگان،مراجع،علما ندیده اند،ندانسته اند یا آنقدر سواد نداشته اند که بفهمند ویا جرأت آن را نداشته اند که بگویند چنین دختری تحریف تاریخ است؟
• آیا عالمی مثل شیخ عبّاس قمی رحمه الله،با دقّت واحتیاطی که در نقل مصائب ومقاتل داشته اند،چنین نظری درباره ی حضرت رقیه سلام الله علیها داشتند؟
• و چندین سؤال دیگر

گروه دوّم:
درباره ی این گروه،از ایشان میپرسیم:
• دختر کدام شهید کربلا؟
لطف بفرمایند با ذکر سند صحیح ومعتبر بفرمایند که ایشان دختر فُلان صحابی امام حسین علیه السلام یا دختر فُلان شهید کربلاء میباشند.لطف بفرمایند کُلّی گویی نفرمایند که به دور از بحث علمی است.

گروه سوّم:
گروهی که ایشان را دختر امام حسین علیه السلام میدانند،ولی در نام اختلاف دارند،بیان میکنیم:
علّامه محمد مهدی حائری یزدی رحمه الله می آورد:
کانت للحسین (ع) بنت صغیره... تسمی رقیه و کان لها ثلاث سنین
معالی السبطین،ج2،ص170،161
تعبیر«تسمی رقیه»نشان میدهد که «رقیه»نام اصلی ایشان نبوده بلکه به این اسم معروف بوده است.

گروه چهارم:
در این مقاله اسنادی در اثبات صحبت این گروه می آوریم إِنْ شَاءَ اللَّهُ تَعَالَى‏

حضرت رقیه سلام الله علیها در منابع تاریخی
آنچه امروز درباره رقیه سلام الله علیها شهرت دارد و نقل می شود این است که او از دختران امام حسین علیه السلام است.در کربلا همراه کاروان بوده و همراه قافله به شام می رود. شبی در خرابه شام، خواب پدر را دیده و بهانه او را می گیرد. به دستور یزید رأس مطهر را درون طشتی گذاشته و برای او می برند. این دختر سه ساله، وقتی روپوش را کنار می زند ابتدا با پدر نجوا می کند و بعد با در آغوش کشیدن او، برای همیشه آرام می شود.
اما آنچه در منابع فعلی وجود دارد به ترتیب قدمت زمانی به شرح زیر است:

1.مقتل أبی مخنف
لُوطِ بْنِ یَحْیَى‏ ملقّب به أَبُو مِخْنَف‏ أَزْدِی متوفای157هجری قمری،در مقتل خود، هنگام وداع امام حسین علیه السلام با اهل بیت گرامیشان چنین آورده است:
ثم نادی یا ام کلثوم و یا زینب و یا سکینه و یا رقیه و یا عاتکه و یا صفیه علیکن منی السلام
آنگاه فریاد برآورد:ای اُمّ کلثوم،ای زینب،ای سکینه،ای رقیه،ای عاتکه،ای صفیه،من نیز رفتم، خداحافظ
مَقْتَلُ الْحُسَین وَ مَصْرَعُ اَهْلِ بَیْتِهِ وَ أَصْحابِهِ فی کَرْبَلاءْ، أَلْمُشْتَهَرْ بـ مَقْتَل أَبی مِخْنَف،ص131

اعتبار مقتل أبی مخنف
حضرت استاد حسین انصاریان حفظه الله درباره مقتل أبی مخنف میگوید:
مقتل أبی مخنف نیز یکی از مقاتل قابل اعتماد است
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی حفظه الله تعالی میگویند:
مقتل ابی مخنف یکی از منابع معتبر میباشد که مطالب آن در کتاب مورخانی چون طبری،یعقوبی ومسعودی وابن اثیر نقل شده است.

ترجمه ابی مخنف،لوط بن یحیی بن سعید
آیت الله العظمی خوئی از قول مرحوم نجاشی می آورد:
قال النجاشی لوط بن یحیى بن سعید بن مخنف بن سالم (سلیم ظ) الأزدی الغامدی أبو مخنف ‏‏شیخ أصحاب الأخبار بالکوفة ووجههم...روى عن جعفر بن محمد علیه السلام‏...وصنف کتبا کثیرة منها :المغازی، فتوح الاسلام،فتوح العراق،فتوح خراسان،الجمل،صفین،النهر،الغارات،قتل الحسین علیه السلام و....
ابومخنف از بزرگان و چهره های برجسته علمای کوفه بود....از امام جعفر صادق علیه السلام روایت نقل کرده است... و کتب زیادی به رشته تحریر درآورد که کتب:المغازی،فتوح الاسلام،فتوح العراق،فتوح خراسان،الجمل،صفین،النهر،الغارات،قتل الحسین علیه السلام و ...از جمله کتابهای او می باشند .
معجم‏رجال‏الحدیث،ج14،ص136،شماره9769
ذهبی به نقل از ابن عدی می گوید ابومخنف شیعه است
قال عبد الله ابن عدی : شیعی .
میزان الإعتدال،ج 3،ص420،ترجمه لوط بن یحیى،أبو مخنف،رقم 6992
ابن الندیم می گوید :
قرأت بخط أحمد بن الحارث الخزاز قالت العلماء : أبو مخنف بأمر العراق واخبارها وفتوحها یزید على غیره .
نمونه ای از خط أحمد بن الحارث الخزاز دیدم که نوشته بود علماء می فرمایند:ابو مخنف در مورد عراق و خبرها(و تاریخ)آن و فتوحات صورت گرفته در آن از دیگران اطلاعات بیشتری دارد .
الفهرست إِبْنِ النَدیم البغدادی،ص 106

کتاب های او
ابن الندیم درباره ی کتاب های او می گوید :
کتاب الردة ، کتاب فتوح الشام ، کتاب فتوح العراق ، کتاب الجمل ، کتاب صفین . کتاب أهل النهروان والخوارج ، کتاب الغارات ، کتاب الخریت بن راشد و بنى ناجیة ، کتاب مقتل علی علیه السلام ، کتاب مقتل حجر بن عدی ، کتاب مقتل محمد بن أبی بکر والأشتر و محمد بن أبی حذیفة ، کتاب الشورى ومقتل عثمان ، کتاب المستورد بن علفة ، کتاب مقتل الحسین علیه السلام
الفهرست ابن الندیم البغدادی،ص 106

2.اشعار سیف بن عمیره رحمه الله
سیف بن عَمیره کوفی از اصحاب امام صادق و امام کاظم علیهما السلام و از راویان برجسته و بزرگ شیعه است.سیف بن عمیره از راویان زیارت عاشورا معروفه ی امام حسین علیه السلام است.سیف بن عمیره، از جمله کسانی است که در مصائب اهل بیت علیهم السلام به خصوص حضرت سید الشهداء علیه السلام اشعاری جانسوز دارد. وی در اشعارش از گریه حضرت زینب و ام کلثوم و سکینه و رقیه همراه با ناله و آه و اندوه بر امام حسین یاد می کند.او در قصیده زیبایی که سروده است صراحتا به نام حضرت رقیه و بخشی از سرگذشت ایشان اشاره میکند :
وَ سَکِینَةُ عَنْهَا السَّکِینَتَهُ فَارَقِتْلمَاَّ ابْتَدَیَتْ بِفُرْقَةٍ وَ تَغَیَّرٍ
آرامش از سکینه جدا شدچون که او از امام خود جدا گردید

وَ رُقیّةُ رِقَّ الْحَسودِ لِضُعْفِهاوَ غَدَاً لِیَعْذِرَهَا الَّذی لَمْ یَعْذَرُ
حضرت رقیه کسی بود که حسودان برای ضعف و ناتوانیش دل سوزاندند. این عده فردای قیامت مجبور به عذرخواهی از او میشوند هرچند که هیچ عذری برای آنها وجود ندارد

وَ لِاُمّ کُلـثـوم یَجِدْ جَدِیـدَهَـالَثْمٌ عَقِیبُ دُمُوعِهَا لَـمْ یُکَرِر
حضرت ام کلثوم نیز هر لحظه صورت اشک آلودش را با پارچه ای پاک میکند

لَمْ أَنْسِها وَ سُکَینَةَ وَ رُقَیَّةَیَبـْکیـنـَهُ بِـتـَحسُّــــرٍ و تَـزَفّــُرٍ
من هیچگاه ام کلثوم و سکینه و رقیه را فراموش نمیکنم که برای امام حسین با آه و ناله حسرت گریه میکردند

یَدْعُونَ أُمُّهُمُ الْبَتُولَةَ فَاطِمَادَعْوَی الْحَزِینِ الْوَالِهِ الْمُتَحَیِّرِ
آنها مادرشان حضرت فاطمه علیهاالسلام را با حال محزون و سرگردان و حیران صدا میزدند
و در آخر شعرش میگوید:
وَ عُبَیدُکُمْ سَیْفُ فَتَیً ابْنُ عُمَیْرَهٍعَبْدٌ لِعَبْدِ عُبَیْدِ حَیْدَرِ قَنْبَرِ
ای سادات و موالی من! سیف بن عمیره بنده ی بنده ی غلام حیدر قنبر است
المنتخب الطریحی،ص408

ترجمه سیف بن عمیره
مرحوم آیت الله العظمی خوئی در معجم رجال الحدیث میگوید:
قال النجاشی:سیف بن عمیرة النخعی،عربی،کوفی،ثقة،روى عن أبی عبد الله و أبی الحسن ع‏.... و قال الشیخ:سیف بن عمیرة، ثقة کوفی نخعی عربی‏.... و قال ابن شهرآشوب فی المعالم:سیف بن عمیرة، ثقة من أصحاب الکاظم ع‏
نجاشی میگوید:سیف بن عمیره نخعی،عرب و کوفی ومورد اعتماد است.از امام صادق وامام موسی کاظم علیهما السلام روایت نقل کرده است....شیخ طوسی گفته است:سیف بن عمیره،مورد اعتماد،کوفی،اهل نخع وعرب است....ابن شهر آشوب در المعالم گفته است:سیف بن عمیره،مورد اعتماد واز اصحاب امام کاظم علیه السلام است.
معجم‏رجال‏الحدیث،ج8،ص365364،رقم5658

ترجمه فخرالدین طریحی
مرحوم آیت الله العظمی خوئی در معجم رجال الحدیث میگوید:
قال الشیخ الحر فی تذکرة المتبحرین:الشیخ فخر الدین بن محمد بن علی بن أحمد بن طریح النجفی،فاضل،زاهد،ورع،عابد،فقیه،شاعر،جلیل القدر،له کتب، منها: مجمع البحرین و المقتل و الفخریة فی الفقه و المنتخب فی الزیارة و الخطب‏
شیخ حرّ عاملی در تذکرة المتبحرّین میگوید:شیخ فخر الدین بن محمد بن علی بن احمد بن طریح نجفی،فاضل،زاهد،اهل ورع،عابد،فقیه،شاعر،جلیل القدر،برای او کتاب هایی است:مجمع البحرین،المقتل،الفخریة فی الفقه،المنتخب فی الزیارة و الخطب‏
معجم‏رجال‏الحدیث،ج13،ص252،رقم9304